Godin, held

Godin, held vertelt het levensverhaal van Tessa en Marius en hun onvoorwaardelijke liefde voor elkaar. De roman vangt aan bij het einde en wordt chronologisch van achter naar voor verteld. Je ontmoet Tessa wanneer ze rond haar tachtigste levensjaar ongeneeslijk ziek is. Hoofdstuk na hoofdstuk ga je steeds verder terug in de tijd naar een eerder stadium van hun leven. 

 

Tessa en Marius zijn sinds hun schooltijd hartstochtelijk verliefd op elkaar. Zij is een succesvol schrijfster en hij schrijft columns voor een dagblad. Tessa is getrouwd met Paul en samen hebben ze een zoon Onno. Marius is op zijn beurt getrouwd met Corinne. Het wordt je als lezer niet meteen duidelijk waarom ze niet voor een gezamenlijk leven gekozen hebben. Gedurende lange periodes in hun leven ontmoeten ze elkaar niet. Dan flakkert vanuit een wederzijds verlangen hun liefde en de noodzaak bij elkaar te zijn weer op. Hun affaire speelt zich voornamelijk af in hotelkamers of wanneer ze met elkaar in het geheim op reis gaan. Bij elk weerzien geven ze zich volledig aan elkaar over. Op deze momenten bestaan enkel zij twee en sluiten ze zich van de hele wereld af. Voor Tessa en Marius betekent het een vlucht uit hun burgerlijke bestaan en de hunkering naar een gezamenlijke droom. Het ideaal van de eeuwige, onvergankelijke liefde. 

Godin, held is reeds de vierde roman van de Nederlandse auteur Gustaaf Peek. Onlangs werd het door het Nederlandse televisieprogramma DWDD uitgeroepen tot boek van de maand. 

Peek heeft een erg zintuiglijk boek geschreven waarbij hij zijn personages van zeer nabij volgt. Dat het verhaal van achter naar voor wordt verteld zorgt voor een speciaal effect. Deze omgekeerde chronologie laat je in het begin een beetje hulpeloos achter. Het is moeilijk zoeken naar aanknopingspunten in het fragmentarisch beschrevene. Maar gaandeweg leer je Tessa en Marius beter kennen. Zo vormt zich een beeld van hun levensloop te beginnen vanaf de schoolbanken. Zij als een veelbelovend schrijfster. Hij eerst als oorlogsverslaggever en later als een gevierd columnschrijver.

In Godin, liefde regisseren Tessa en Marius hun eigen liefdesverhaal. Ze leven toe naar hun verboden ontmoetingen en bereiden ze tot in het perfectionistische voor. De erotische ontlading wordt door de auteur herhaaldelijk benadrukt via onverbloemde seksscènes die weinig aan de verbeelding overlaten.

Het is eveneens een boek over ouder worden en het loslaten van gekoesterde illusies. Vooral Tessa wordt geconfronteerd met deze gevoelens van eenzaamheid en de onvermijdelijke aftakeling. 

Godin, liefde is een meeslepende roman die blijft verrassen tot het begin. Het gaat over de verwachtingen die we hebben van het leven en de vrijheid die je kan vinden in een allesverzengende liefde. De vrijheid om je leven te leiden zoals je dat zelf zou willen.

Gustaaf Peek, Godin, held, Querido Amsterdam, 2014, 304 p., € 19,99. ISBN 978 90 214 5682 9

Portret van een verdwenen Rio

De Braziliaanse artiest Chico Buarque de Holanda werd dit jaar 70. De legendarische vertolker van de Música Popular Brasileira legde zich de afgelopen jaren vooral toe op het schrijverschap. In 'Herinneringen aan Rio' duikt hij in het verleden van een adellijke familie en de voormalige hoofdstad van Brazilië. Het werd door de lezers van het Braziliaanse dagblad 'O Globo' verkozen tot beste boek van 2009.

 

Vanop zijn ziekbed in een anoniem publiek hospitaal kijkt de honderdjarige Eulálio Assumpção terug op zijn leven aan de hand van fragmentarische herinneringen. Hij fantaseert daarbij vrijuit over een nieuw begin met één van zijn dagelijkse verzorgsters. Steevast verwart hij het kille heden met een geromantiseerd verleden. Dit leidt vaak tot absurde contrasten in tijd en ruimte.

Een onmogelijke liefde

Eulálio komt uit een welgestelde adellijke familie met grote politieke invloed. Zijn vader is een wapenhandelaar voor een Franse wapenfabrikant en reist veel tussen Brazilië en Europa. Het is een periode waarin Rio de Janeiro leeft op het ritme van het liberale Europa en Parijs de maatstaf is.

De onverwachte moord op Eulálio's vader verandert alles. Tijdens de uitvaartplechtigheid wordt hij passioneel verliefd op Matilde, de dochter van een gedeputeerde van zijn vaders politieke partij. Hij vraagt haar ten huwelijk. Dit vormt meteen het startschot van een onmogelijke liefde voor een vrouw met een te donkere huid en gemengd bloed.

Gesloten deuren

Eulálio volgt zijn vader op als vertegenwoordiger van de Franse wapenfabrikant Le Creusot et Cie. Samen met de Franse ingenieur Dubosc aast hij op grote contracten bij de Braziliaanse overheid. Hij beschikt echter niet over het charisma en de ervaring van zijn vader. Door bureaucratie en politieke spelletjes blijven de noodzakelijke deuren gesloten.

Matilde verdwijnt op mysterieuze wijze en Eulálio blijft verweest achter met hun pasgeboren dochtertje. Een leven lang tast hij in het duister omtrent haar plotse vertrek en telkens verzint hij een andere verklaring.

Na de beurscrash van 1929 gaat het fortuin van de familie Assumpção in rook op. Daarna leeft Eulálio hoofdzakelijk van het familievermogen van de Montenegro's, zijn familie langs moederskant en grootgrondbezitters in de staat Minas Gerais. Generatie op generatie brokkelt zijn macht verder af en het laatste overgebleven geld verdwijnt in de handen van oplichters.

Portret van een verdwenen Rio

'Herinneringen aan Rio' is een melancholisch boek dat je laat meedrijven op de golven van een haast tragikomische familiegeschiedenis. Je wandelt door het decor van een verdwenen Rio dat zich voornamelijk afspeelt op mondaine locaties: Het Zwitserse chalet aan het strand van Copacabana, de neoklassieke villa in Botafogo en het landgoed aan de voet van de bergen. 

Samen met het onverschillige ziekenhuispersoneel aanhoor je Eulálio's verwarde monoloog over diens leven in een steeds veranderend Brazilië. Vastgeroeste ideeën over klassenverschil en huidskleur, jaloezie en desastreuze beslissingen liggen aan de basis van zijn geleidelijke ondergang.

Net als Eulálio's familie wordt ook Rio de Janeiro geportretteerd als een stad in verval. Via levendige, zintuiglijke herinneringen roept Buarque een tijdsbeeld op dat in schril contrast staat met de kosmopolitische metropool van vandaag. Na de afgebroken familie-eigendommen zal ook dit Rio ooit onder de sloophamer verdwijnen wanneer Eulálio sterft.

Chico Buarque de Holanda, Herinneringen aan Rio, Meulenhoff, Amsterdam, 2012, 224p.