Kiezen tussen pest en cholera

Op het fictieve eiland Mingheria breekt in de zomer van 1901 de pest uit. Het sprookjesachtige eiland (in de buurt van Kreta) behoort op dat ogenblik tot het in verval geraakte Ottomaanse Rijk. 

Wat volgt is een romantische en nostalgische verslaggeving van de ontwikkelingen van de eerste dagen van de uitbraak tot en met de realistische waanzin op het hoogtepunt van de plaag. Je voelt dat je op de eerste rij aanwezig bent en wordt volledig opgezogen in de dagelijkse beslommeringen en emoties van de tientallen fictieve karakters op het eiland. 

De zintuiglijke beschrijvingen van de hoofdstad Arkaz en de landschapselementen van het eiland zijn zo tot in de details uitgewerkt, dat je op slag verliefd wordt op dit kleine paradijs. 

Het is moeilijk om dit boek te catalogiseren. In het heden geschreven door één van de nakomelingen van de Ottomaanse adellijke familie, beschrijft het de chaotische gebeurtenissen die bijna per toeval leiden tot de onafhankelijkheid van Mingheria tijdens het bestrijden van de plaag. 

Het geeft je een romantische kijk op hoe nationalisme toen werd ervaren. Mingheria denkt de pestepidemie beter te kunnen bestrijden zonder inmenging van de tirannieke Ottomaanse sultan Abdulhamid II. Deze laat de bestuurders van het eiland telkens besluiteloos achter met tal van wijzigende aanbevelingen die hij via telegram verstuurd. Men verliest daardoor het vertrouwen in de wereldvreemde sultan. Zit hij werkelijk in met de eilandbewoners of wil hij een uitbraak naar Europa voorkomen? 

Tegelijk is het een historische roman die je op duizelingwekkende manier onderdompelt in de realiteit van de toenmalige wereld van de koloniale Europese grootmachten. Het Ottomaanse Rijk (de zieke man van Europa) dient sinds enige tijd slaafs Europa te volgen en is net als Mingheria doodsbang. 

Daarnaast is het een persoonlijke whodunit, die de achterliggende redenen onderzoekt waarom de schrijfster haar overgrootouders (de Ottomaanse prinses Pakize en haar echtgenoot Dokter Nuri) simultaan met de uitbraak van de plaag naar Mingheria worden gestuurd door de sultan. 

Een aanrader voor alle liefhebbers van geschiedenis, herinneringen en de verschillende culturen van Europa. Het wordt weer even afkicken na deze leesreis van 700 pagina's op een mediterraans eiland!

Orhan Pamuk, Nights of plague, Faber & Faber Limited, 2022, 683 p., ISBN 978-0-571-35296-8

True Detective – Seizoen 3 (8 episodes)

Een toevallige ontdekking via de app van VRT NU hield me enkele avonden aan de beeldbuis gekluisterd. Het derde seizoen van True Detective is een pareltje van een crime serie en wordt naar een hoger niveau getild door de acteerprestaties van Mahershala Ali.

Een klein stadje in Arkansas wordt in 1980 opgeschrokken door de onverklaarbare verdwijning van twee jonge kinderen (broer en zus Purcell) nadat ze gaan spelen bij een vriendje.

Wat volgt is een zoektocht naar de ware toedracht van de mysterieuze gebeurtenissen door detectives Wayne Hays (Mahershala Ali) en Roland West (Stephen Dorff). Twee Vietnam veteranen die hun dagen nu slijten bij de plaatselijke politie.

Het interessante aan de verhaallijn is dat het onderzoek wordt gevoerd over drie tijdsperiodes en de gebeurtenissen niet chronologisch in elkaar overvloeien. 

Er wordt regelmatig via flashbacks en flashforwards overgeschakeld tussen de jaren 1980, 1990 (wanneer de zaak Purcell wordt heropend) en 2015 (wanneer de twee detectives reeds lang met pensioen zijn). 

Dat detective Wayne in 2015 aan een niet nader genoemde ziekte, waarschijnlijk Alzheimer, lijdt, zorgt ervoor dat zijn gebrek aan tijdsbesef op je overwaait. Een soort van onwerkelijke tijdloosheid bekruipt je, waarbij je vaak niet meer weet in welk jaar je nu bent. 

In tussentijd zie je de hoofdrolspelers, het stadje en de Amerikaanse samenleving evolueren. Je maakt de detectives mee in de fleur van hun leven en ziet ze goede en foute keuzes maken die de rest van hun leven zullen bepalen. 

Uiteindelijk staat de levensloop van detective Wayne Hays centraal in de serie en verdwijnt het onderzoek geleidelijk meer naar de achtergrond. Je ziet hem worstelen met zijn trauma’s, het plaatselijke racisme en de persoonlijke impact van de (vermoedelijke) belemmering van het onderzoek op zijn leven. 

10 Historic Buildings & Places That Vanished In Brussels

 

Ice skaters in the 'Pôle Nord' in the Central Halles Palace (1893- 1914)
© Anonymous/WikiCommons

From the middle of the 19th century, Brussels underwent a gigantic metamorphosis. The Senne was covered, and wide avenues were constructed which connected the new urban districts to the city center. Beautiful buildings in the new architectural styles of the Belle Époque arose everywhere, and after WWII, many existing sites were set to be demolished in favor of urban renewal. We take a look back at the historic buildings and places that no longer exist in the capital... 

 

http://theculturetrip.com/europe/belgium/articles/10-historic-buildings-places-that-vanished-in-brussels/

 

The Top 10 Novelists & Poets From Belgium

The reading by Emile Verhaeren by Théo van Rysselberghe, 1903
©WikiCommons

Although the little kingdom of Belgium is young, it has already produced an extensive library of classic works by writers who all worked and lived inside its borders. While the Belgian literature in the first decades after independence was mostly written in French, there was a gradual counter-reaction of Flemish writers who started writing only in Dutch. Below you will find a selection of 10 significant writers who all contributed to the cultural heritage of Belgian literature...

http://theculturetrip.com/europe/belgium/articles/the-top-10-novelists-poets-from-belgium/

Godin, held

Godin, held vertelt het levensverhaal van Tessa en Marius en hun onvoorwaardelijke liefde voor elkaar. De roman vangt aan bij het einde en wordt chronologisch van achter naar voor verteld. Je ontmoet Tessa wanneer ze rond haar tachtigste levensjaar ongeneeslijk ziek is. Hoofdstuk na hoofdstuk ga je steeds verder terug in de tijd naar een eerder stadium van hun leven. 

 

Tessa en Marius zijn sinds hun schooltijd hartstochtelijk verliefd op elkaar. Zij is een succesvol schrijfster en hij schrijft columns voor een dagblad. Tessa is getrouwd met Paul en samen hebben ze een zoon Onno. Marius is op zijn beurt getrouwd met Corinne. Het wordt je als lezer niet meteen duidelijk waarom ze niet voor een gezamenlijk leven gekozen hebben. Gedurende lange periodes in hun leven ontmoeten ze elkaar niet. Dan flakkert vanuit een wederzijds verlangen hun liefde en de noodzaak bij elkaar te zijn weer op. Hun affaire speelt zich voornamelijk af in hotelkamers of wanneer ze met elkaar in het geheim op reis gaan. Bij elk weerzien geven ze zich volledig aan elkaar over. Op deze momenten bestaan enkel zij twee en sluiten ze zich van de hele wereld af. Voor Tessa en Marius betekent het een vlucht uit hun burgerlijke bestaan en de hunkering naar een gezamenlijke droom. Het ideaal van de eeuwige, onvergankelijke liefde. 

Godin, held is reeds de vierde roman van de Nederlandse auteur Gustaaf Peek. Onlangs werd het door het Nederlandse televisieprogramma DWDD uitgeroepen tot boek van de maand. 

Peek heeft een erg zintuiglijk boek geschreven waarbij hij zijn personages van zeer nabij volgt. Dat het verhaal van achter naar voor wordt verteld zorgt voor een speciaal effect. Deze omgekeerde chronologie laat je in het begin een beetje hulpeloos achter. Het is moeilijk zoeken naar aanknopingspunten in het fragmentarisch beschrevene. Maar gaandeweg leer je Tessa en Marius beter kennen. Zo vormt zich een beeld van hun levensloop te beginnen vanaf de schoolbanken. Zij als een veelbelovend schrijfster. Hij eerst als oorlogsverslaggever en later als een gevierd columnschrijver.

In Godin, liefde regisseren Tessa en Marius hun eigen liefdesverhaal. Ze leven toe naar hun verboden ontmoetingen en bereiden ze tot in het perfectionistische voor. De erotische ontlading wordt door de auteur herhaaldelijk benadrukt via onverbloemde seksscènes die weinig aan de verbeelding overlaten.

Het is eveneens een boek over ouder worden en het loslaten van gekoesterde illusies. Vooral Tessa wordt geconfronteerd met deze gevoelens van eenzaamheid en de onvermijdelijke aftakeling. 

Godin, liefde is een meeslepende roman die blijft verrassen tot het begin. Het gaat over de verwachtingen die we hebben van het leven en de vrijheid die je kan vinden in een allesverzengende liefde. De vrijheid om je leven te leiden zoals je dat zelf zou willen.

Gustaaf Peek, Godin, held, Querido Amsterdam, 2014, 304 p., € 19,99. ISBN 978 90 214 5682 9

Portret van een verdwenen Rio

De Braziliaanse artiest Chico Buarque de Holanda werd dit jaar 70. De legendarische vertolker van de Música Popular Brasileira legde zich de afgelopen jaren vooral toe op het schrijverschap. In 'Herinneringen aan Rio' duikt hij in het verleden van een adellijke familie en de voormalige hoofdstad van Brazilië. Het werd door de lezers van het Braziliaanse dagblad 'O Globo' verkozen tot beste boek van 2009.

 

Vanop zijn ziekbed in een anoniem publiek hospitaal kijkt de honderdjarige Eulálio Assumpção terug op zijn leven aan de hand van fragmentarische herinneringen. Hij fantaseert daarbij vrijuit over een nieuw begin met één van zijn dagelijkse verzorgsters. Steevast verwart hij het kille heden met een geromantiseerd verleden. Dit leidt vaak tot absurde contrasten in tijd en ruimte.

Een onmogelijke liefde

Eulálio komt uit een welgestelde adellijke familie met grote politieke invloed. Zijn vader is een wapenhandelaar voor een Franse wapenfabrikant en reist veel tussen Brazilië en Europa. Het is een periode waarin Rio de Janeiro leeft op het ritme van het liberale Europa en Parijs de maatstaf is.

De onverwachte moord op Eulálio's vader verandert alles. Tijdens de uitvaartplechtigheid wordt hij passioneel verliefd op Matilde, de dochter van een gedeputeerde van zijn vaders politieke partij. Hij vraagt haar ten huwelijk. Dit vormt meteen het startschot van een onmogelijke liefde voor een vrouw met een te donkere huid en gemengd bloed.

Gesloten deuren

Eulálio volgt zijn vader op als vertegenwoordiger van de Franse wapenfabrikant Le Creusot et Cie. Samen met de Franse ingenieur Dubosc aast hij op grote contracten bij de Braziliaanse overheid. Hij beschikt echter niet over het charisma en de ervaring van zijn vader. Door bureaucratie en politieke spelletjes blijven de noodzakelijke deuren gesloten.

Matilde verdwijnt op mysterieuze wijze en Eulálio blijft verweest achter met hun pasgeboren dochtertje. Een leven lang tast hij in het duister omtrent haar plotse vertrek en telkens verzint hij een andere verklaring.

Na de beurscrash van 1929 gaat het fortuin van de familie Assumpção in rook op. Daarna leeft Eulálio hoofdzakelijk van het familievermogen van de Montenegro's, zijn familie langs moederskant en grootgrondbezitters in de staat Minas Gerais. Generatie op generatie brokkelt zijn macht verder af en het laatste overgebleven geld verdwijnt in de handen van oplichters.

Portret van een verdwenen Rio

'Herinneringen aan Rio' is een melancholisch boek dat je laat meedrijven op de golven van een haast tragikomische familiegeschiedenis. Je wandelt door het decor van een verdwenen Rio dat zich voornamelijk afspeelt op mondaine locaties: Het Zwitserse chalet aan het strand van Copacabana, de neoklassieke villa in Botafogo en het landgoed aan de voet van de bergen. 

Samen met het onverschillige ziekenhuispersoneel aanhoor je Eulálio's verwarde monoloog over diens leven in een steeds veranderend Brazilië. Vastgeroeste ideeën over klassenverschil en huidskleur, jaloezie en desastreuze beslissingen liggen aan de basis van zijn geleidelijke ondergang.

Net als Eulálio's familie wordt ook Rio de Janeiro geportretteerd als een stad in verval. Via levendige, zintuiglijke herinneringen roept Buarque een tijdsbeeld op dat in schril contrast staat met de kosmopolitische metropool van vandaag. Na de afgebroken familie-eigendommen zal ook dit Rio ooit onder de sloophamer verdwijnen wanneer Eulálio sterft.

Chico Buarque de Holanda, Herinneringen aan Rio, Meulenhoff, Amsterdam, 2012, 224p.

Braziliaanse brieven - August Willemsen

Levendige dagboekimpressies van de verschillende studiereizen die August Willemsen maakte in Brazilië als vertaler van de Braziliaanse literatuur. Vele van zijn beschrijvingen van het dagelijkse leven kwamen me heel bekend voor. Een man die het evenwicht zoekt tussen z'n vertrouwde Europa en de kosmopolitische smeltkroes van een moeilijk te doorgronden en steeds veranderend Brazilië. Mooiste citaat? Op een boottocht op de rivier São Francisco in 1968: 

"Luís, een arme, donkere mulat met een tandeloze mond en een altoos stralend humeur. Vanaf het moment dat hij wist dat we een fles in de auto hadden, raakte hij zeer aan ons verknocht. We deden een ontdekking die ons geruime tijd sprakeloos maakte: Luís wist niet hoe het land heette waar hij leefde. Hij dacht dat hij gewoon op 'de wereld' leefde. We hadden een oude Braziliaanse schoolatlas bij ons, en onder diverse kleine teugjes legden hem uit dat de wereld rond was, dat er verschillende landen waren met verschillende talen, en dat het land waar we nu waren Brazilië heette en dat de taal die we spraken Portugees was. Hij luisterde aandachtig, maar schoot vaak in de lach. Het moet hem té dwaas zijn voorgekomen. Pas na enige tijd begrepen we ook dat het hem onmogelijk was het land op de kaart in verband te brengen met het land in werkelijkheid. Hij kende geen symbolen. Maar hij kon goed vissen, en dat vonden we op dat moment belangrijker. Wat hij ophaalde liet hij door de kokkinnen klaarmaken en dat deelde hij met niemand anders dan met ons."

August Willemsen , Braziliaanse brieven, Amsterdam, 2008, p. 109.