ZOEKEN

vrijdag 23 juni 2023

Kiezen tussen pest en cholera



Op het fictieve eiland Mingheria breekt in de zomer van 1901 de pest uit. Het sprookjesachtige eiland (in de buurt van Kreta) behoort op dat ogenblik tot het in verval geraakte Ottomaanse Rijk. 

Wat volgt is een romantische en nostalgische verslaggeving van de ontwikkelingen van de eerste dagen van de uitbraak tot en met de realistische waanzin op het hoogtepunt van de plaag. Je voelt dat je op de eerste rij aanwezig bent en wordt volledig opgezogen in de dagelijkse beslommeringen en emoties van de tientallen fictieve karakters op het eiland. 

De zintuiglijke beschrijvingen van de hoofdstad Arkaz en de landschapselementen van het eiland zijn zo tot in de details uitgewerkt, dat je op slag verliefd wordt op dit kleine paradijs. 

Het is moeilijk om dit boek te catalogiseren. In het heden geschreven door één van de nakomelingen van de Ottomaanse adellijke familie, beschrijft het de chaotische gebeurtenissen die bijna per toeval leiden tot de onafhankelijkheid van Mingheria tijdens het bestrijden van de plaag. 

Het geeft je een romantische kijk op hoe nationalisme toen werd ervaren. Mingheria denkt de pestepidemie beter te kunnen bestrijden zonder inmenging van de tirannieke Ottomaanse sultan Abdulhamid II. Deze laat de bestuurders van het eiland telkens besluiteloos achter met tal van wijzigende aanbevelingen die hij via telegram verstuurd. Men verliest daardoor het vertrouwen in de wereldvreemde sultan. Zit hij werkelijk in met de eilandbewoners of wil hij een uitbraak naar Europa voorkomen? 

Tegelijk is het een historische roman die je op duizelingwekkende manier onderdompelt in de realiteit van de toenmalige wereld van de koloniale Europese grootmachten. Het Ottomaanse Rijk (de zieke man van Europa) dient sinds enige tijd slaafs Europa te volgen en is net als Mingheria doodsbang. 

Daarnaast is het een persoonlijke whodunit, die de achterliggende redenen onderzoekt waarom de schrijfster haar overgrootouders (de Ottomaanse prinses Pakize en haar echtgenoot Dokter Nuri) simultaan met de uitbraak van de plaag naar Mingheria worden gestuurd door de sultan. 

Een aanrader voor alle liefhebbers van geschiedenis, herinneringen en de verschillende culturen van Europa. Het wordt weer even afkicken na deze leesreis van 700 pagina's op een mediterraans eiland!

Orhan Pamuk, Nights of plague, Faber & Faber Limited, 2022, 683 p., ISBN 978-0-571-35296-8