True Detective – Seizoen 3 (8 episodes)

Een toevallige ontdekking via de app van VRT NU hield me enkele avonden aan de beeldbuis gekluisterd. Het derde seizoen van True Detective is een pareltje van een crime serie en wordt naar een hoger niveau getild door de acteerprestaties van Mahershala Ali.

Een klein stadje in Arkansas wordt in 1980 opgeschrokken door de onverklaarbare verdwijning van twee jonge kinderen (broer en zus Purcell) nadat ze gaan spelen bij een vriendje.

Wat volgt is een zoektocht naar de ware toedracht van de mysterieuze gebeurtenissen door detectives Wayne Hays (Mahershala Ali) en Roland West (Stephen Dorff). Twee Vietnam veteranen die hun dagen nu slijten bij de plaatselijke politie.

Het interessante aan de verhaallijn is dat het onderzoek wordt gevoerd over drie tijdsperiodes en de gebeurtenissen niet chronologisch in elkaar overvloeien. 

Er wordt regelmatig via flashbacks en flashforwards overgeschakeld tussen de jaren 1980, 1990 (wanneer de zaak Purcell wordt heropend) en 2015 (wanneer de twee detectives reeds lang met pensioen zijn). 

Dat detective Wayne in 2015 aan een niet nader genoemde ziekte, waarschijnlijk Alzheimer, lijdt, zorgt ervoor dat zijn gebrek aan tijdsbesef op je overwaait. Een soort van onwerkelijke tijdloosheid bekruipt je, waarbij je vaak niet meer weet in welk jaar je nu bent. 

In tussentijd zie je de hoofdrolspelers, het stadje en de Amerikaanse samenleving evolueren. Je maakt de detectives mee in de fleur van hun leven en ziet ze goede en foute keuzes maken die de rest van hun leven zullen bepalen. 

Uiteindelijk staat de levensloop van detective Wayne Hays centraal in de serie en verdwijnt het onderzoek geleidelijk meer naar de achtergrond. Je ziet hem worstelen met zijn trauma’s, het plaatselijke racisme en de persoonlijke impact van de (vermoedelijke) belemmering van het onderzoek op zijn leven. 

Godin, held

Godin, held vertelt het levensverhaal van Tessa en Marius en hun onvoorwaardelijke liefde voor elkaar. De roman vangt aan bij het einde en wordt chronologisch van achter naar voor verteld. Je ontmoet Tessa wanneer ze rond haar tachtigste levensjaar ongeneeslijk ziek is. Hoofdstuk na hoofdstuk ga je steeds verder terug in de tijd naar een eerder stadium van hun leven. 

 

Tessa en Marius zijn sinds hun schooltijd hartstochtelijk verliefd op elkaar. Zij is een succesvol schrijfster en hij schrijft columns voor een dagblad. Tessa is getrouwd met Paul en samen hebben ze een zoon Onno. Marius is op zijn beurt getrouwd met Corinne. Het wordt je als lezer niet meteen duidelijk waarom ze niet voor een gezamenlijk leven gekozen hebben. Gedurende lange periodes in hun leven ontmoeten ze elkaar niet. Dan flakkert vanuit een wederzijds verlangen hun liefde en de noodzaak bij elkaar te zijn weer op. Hun affaire speelt zich voornamelijk af in hotelkamers of wanneer ze met elkaar in het geheim op reis gaan. Bij elk weerzien geven ze zich volledig aan elkaar over. Op deze momenten bestaan enkel zij twee en sluiten ze zich van de hele wereld af. Voor Tessa en Marius betekent het een vlucht uit hun burgerlijke bestaan en de hunkering naar een gezamenlijke droom. Het ideaal van de eeuwige, onvergankelijke liefde. 

Godin, held is reeds de vierde roman van de Nederlandse auteur Gustaaf Peek. Onlangs werd het door het Nederlandse televisieprogramma DWDD uitgeroepen tot boek van de maand. 

Peek heeft een erg zintuiglijk boek geschreven waarbij hij zijn personages van zeer nabij volgt. Dat het verhaal van achter naar voor wordt verteld zorgt voor een speciaal effect. Deze omgekeerde chronologie laat je in het begin een beetje hulpeloos achter. Het is moeilijk zoeken naar aanknopingspunten in het fragmentarisch beschrevene. Maar gaandeweg leer je Tessa en Marius beter kennen. Zo vormt zich een beeld van hun levensloop te beginnen vanaf de schoolbanken. Zij als een veelbelovend schrijfster. Hij eerst als oorlogsverslaggever en later als een gevierd columnschrijver.

In Godin, liefde regisseren Tessa en Marius hun eigen liefdesverhaal. Ze leven toe naar hun verboden ontmoetingen en bereiden ze tot in het perfectionistische voor. De erotische ontlading wordt door de auteur herhaaldelijk benadrukt via onverbloemde seksscènes die weinig aan de verbeelding overlaten.

Het is eveneens een boek over ouder worden en het loslaten van gekoesterde illusies. Vooral Tessa wordt geconfronteerd met deze gevoelens van eenzaamheid en de onvermijdelijke aftakeling. 

Godin, liefde is een meeslepende roman die blijft verrassen tot het begin. Het gaat over de verwachtingen die we hebben van het leven en de vrijheid die je kan vinden in een allesverzengende liefde. De vrijheid om je leven te leiden zoals je dat zelf zou willen.

Gustaaf Peek, Godin, held, Querido Amsterdam, 2014, 304 p., € 19,99. ISBN 978 90 214 5682 9

Portret van een verdwenen Rio

De Braziliaanse artiest Chico Buarque de Holanda werd dit jaar 70. De legendarische vertolker van de Música Popular Brasileira legde zich de afgelopen jaren vooral toe op het schrijverschap. In 'Herinneringen aan Rio' duikt hij in het verleden van een adellijke familie en de voormalige hoofdstad van Brazilië. Het werd door de lezers van het Braziliaanse dagblad 'O Globo' verkozen tot beste boek van 2009.

 

Vanop zijn ziekbed in een anoniem publiek hospitaal kijkt de honderdjarige Eulálio Assumpção terug op zijn leven aan de hand van fragmentarische herinneringen. Hij fantaseert daarbij vrijuit over een nieuw begin met één van zijn dagelijkse verzorgsters. Steevast verwart hij het kille heden met een geromantiseerd verleden. Dit leidt vaak tot absurde contrasten in tijd en ruimte.

Een onmogelijke liefde

Eulálio komt uit een welgestelde adellijke familie met grote politieke invloed. Zijn vader is een wapenhandelaar voor een Franse wapenfabrikant en reist veel tussen Brazilië en Europa. Het is een periode waarin Rio de Janeiro leeft op het ritme van het liberale Europa en Parijs de maatstaf is.

De onverwachte moord op Eulálio's vader verandert alles. Tijdens de uitvaartplechtigheid wordt hij passioneel verliefd op Matilde, de dochter van een gedeputeerde van zijn vaders politieke partij. Hij vraagt haar ten huwelijk. Dit vormt meteen het startschot van een onmogelijke liefde voor een vrouw met een te donkere huid en gemengd bloed.

Gesloten deuren

Eulálio volgt zijn vader op als vertegenwoordiger van de Franse wapenfabrikant Le Creusot et Cie. Samen met de Franse ingenieur Dubosc aast hij op grote contracten bij de Braziliaanse overheid. Hij beschikt echter niet over het charisma en de ervaring van zijn vader. Door bureaucratie en politieke spelletjes blijven de noodzakelijke deuren gesloten.

Matilde verdwijnt op mysterieuze wijze en Eulálio blijft verweest achter met hun pasgeboren dochtertje. Een leven lang tast hij in het duister omtrent haar plotse vertrek en telkens verzint hij een andere verklaring.

Na de beurscrash van 1929 gaat het fortuin van de familie Assumpção in rook op. Daarna leeft Eulálio hoofdzakelijk van het familievermogen van de Montenegro's, zijn familie langs moederskant en grootgrondbezitters in de staat Minas Gerais. Generatie op generatie brokkelt zijn macht verder af en het laatste overgebleven geld verdwijnt in de handen van oplichters.

Portret van een verdwenen Rio

'Herinneringen aan Rio' is een melancholisch boek dat je laat meedrijven op de golven van een haast tragikomische familiegeschiedenis. Je wandelt door het decor van een verdwenen Rio dat zich voornamelijk afspeelt op mondaine locaties: Het Zwitserse chalet aan het strand van Copacabana, de neoklassieke villa in Botafogo en het landgoed aan de voet van de bergen. 

Samen met het onverschillige ziekenhuispersoneel aanhoor je Eulálio's verwarde monoloog over diens leven in een steeds veranderend Brazilië. Vastgeroeste ideeën over klassenverschil en huidskleur, jaloezie en desastreuze beslissingen liggen aan de basis van zijn geleidelijke ondergang.

Net als Eulálio's familie wordt ook Rio de Janeiro geportretteerd als een stad in verval. Via levendige, zintuiglijke herinneringen roept Buarque een tijdsbeeld op dat in schril contrast staat met de kosmopolitische metropool van vandaag. Na de afgebroken familie-eigendommen zal ook dit Rio ooit onder de sloophamer verdwijnen wanneer Eulálio sterft.

Chico Buarque de Holanda, Herinneringen aan Rio, Meulenhoff, Amsterdam, 2012, 224p.

Niet alles is wat het lijkt in Australië

Wat gebeurt er als een schijnbaar perfect, multicultureel gezelschap plotseling wordt opgeschrikt door een gewelddadig feit? In De klap slaat iemand andermans kind op een barbecuefeest. Wat zou jij doen?

De Grieks-Australische schrijver Christos Tsiolkas voert je in zijn vierde roman mee naar zijn Australië. In een residentiële buitenwijk van Melbourne ontmoeten vrienden en familie van een Grieks- Indiaas koppel elkaar op een barbecuefeest. Alles verloopt vredig totdat de driejarige Hugo het te bont maakt en een ouder kind bedreigt met een cricketbat. Hij krijgt prompt een klap van diens vader Harry. De gezellige sfeer slaat om en Hugo's ontzette moeder Rosie dient klacht in bij de politie. Harry wordt beschuldigd van kindermishandeling.

Dit voorval vormt het begin van een reeks gebeurtenissen. Per hoofdstuk volg je acht van de aanwezige personages in hun dagelijkse beslommeringen te Melbourne. De klap blijft hen als een rode draad volgen en elk worden ze gedwongen hun eigen standpunt in te nemen. Wanneer er door Hugo's ouders een rechtszaak wordt aangespannen, stuit dit op (on)begrip en worden de vriendschaps- en familiebanden danig op de proef gesteld.

Publieke geheimen

De Griekse gastheer Hector neemt het op voor zijn neef Harry, de man die het jongetje sloeg, en wordt hierbij gesteund door zijn familie. Hectors Indiase vrouw Aisha daarentegen kiest partij voor haar jeugdvriendin Rosie, de moeder van Hugo.

Op hetzelfde ogenblik liggen de personages allen op hun eigen manier met zichzelf in de knoop en dragen ze hun duistere geheimen met zich mee. Hector heeft een verhouding met de minderjarige Connie, die werkt in de dierenartsenpraktijk van Aisha. De opvliegende Harry heeft reeds een verleden van huiselijk geweld. Rosie daarentegen is haar ongelukkige jeugd in Perth ontvlucht en probeert een nieuw leven op te bouwen in Melbourne. Met een sneltreinvaart wordt je een kijkje geboden in hun publieke alsook verborgen heden en verleden. Langzaam komen de verscholen motieven achter hun doen en denken naar voor. Dit heeft een steeds wisselende impact op je eigen beoordeling van de feiten en de personages.

Explosieve smeltkroes

Tsiolkas zet een intrigerend verhaal neer over opvoeding en culturele verschillen. In De Klap laat hij zien hoe achtergronden, culturen, religies en levensstijlen de mens maakt tot wat hij is.

In een heel zintuiglijke roman gaat Tsiolkas geen enkel taboe uit de weg. Relatieproblemen, drank, drugs en overspel passeren rijkelijk de revue. De personages laten hun emoties de vrije loop. Je gaat volledig op in hun zieleroerselen. Tsiolkas veroordeelt de personages niet maar toont evenmin mededogen. Als lezer wordt je vooral geconfronteerd met de innerlijke eenzaamheid die je kan voelen binnen een groep. De Klap is een boek dat een portret schetst van het huidige Australië.

Een explosieve smeltkroes van verloren dromen en verlangens.

Christos Tsiolkas, De Klap, Ambo/Anthos Uitgevers, Amsterdam, 2011, 452 p.

De Waarheid - Michael Palin

Michael Palin trok voor zijn reisreportages reeds ettelijke malen de wereld rond. Momenteel is hij op Canvas te bewonderen in zijn reisreeks over Brazilië. In zijn tweede roman 'De Waarheid' liet hij het reizen ditmaal over aan zijn protagonist, de 56-jarige schrijver Keith Mabbut.

Mabbut die net terugkomt van een teleurstellende opdracht op de Shetlandeilanden, heeft er een gesponsord boek geschreven over de geschiedenis van de plaatselijke olieterminal. Ontevreden met de manier waarop het boek tot stand kwam, voelt hij zich professioneel op een dood spoor. “Als iemand van de school voor journalistiek had gezegd dat een oliemaatschappij mij tegen m'n zestigste zou bedanken omdat ik ze positief heb neergezet, had ik mijn opleiding eraan gegeven en was ik WC's gaan schoonmaken.”

Nostalgisch denkt hij terug aan zijn dagen als onafhankelijk milieujournalist, toen hij een prijs in de wacht sleepte voor zijn onderzoek naar de illegale lozingspraktijken van een waterbedrijf. Na dit succes, sloten de deuren in het wereldje zich echter hermetisch. Nu leeft hij voornamelijk van freelance opdrachten in de bedrijfsjournalistiek en sporadisch redactiewerk.

Mabbut ontvangt daarenboven het nieuws dat zijn vrouw van hem wil scheiden en ligt totaal overhoop met zichzelf. Op een keerpunt in zijn leven wil hij terug aanknopen met zijn eerste liefde: fictie. Daarnaast neemt hij het besluit om voortaan een onafhankelijke, zelf uitgestippelde koers te varen. Net als hij op het punt staat om zijn ultieme roman te schrijven over de geschiedenis van de mensheid, ontvangt hij een onverwacht telefoontje van zijn literaire agent Silla...

Een onwaarschijnlijk aanbod

Hij krijgt van uitgeverij Urgent Books het onwaarschijnlijke aanbod om de autobiografie te schrijven van Hamish Melville. Deze legendarische milieuactivist wil nooit geïnterviewd worden en mijdt sinds jaren elke vorm van publiciteit. CEO Ron Latham belooft hem een royale verloning als hij het boek in zes maanden weet te voltooien. Ondanks zijn aanvankelijke weigerachtigheid tegenover het project en zijn twijfels bij de figuur van Ron Latham, besluit Mabbut toch op het voorstel in te gaan.

Hij reist naar India waar Hamish Melville volgens welingelichte bronnen verblijft. Mabbut komt hem op het spoor, maar wordt in de jungle ontvoerd door Maoïstische rebellen. Als bij wonder wordt hij van de dood gered door niemand minder dan Melville. Mabbut raakt nauw betrokken bij diens protestactie tegen Astramex, een internationale mijnbouwcorporatie die het land van de plaatselijke bevolking bedreigt. Beetje bij beetje weet hij tot Melville door te dringen en brengt hij het boek tot een goed einde.

Terug in Londen is Ron Latham van Urgent Books echter minder tevreden met het geleverde resultaat en vraagt een aantal aanpassingen aan het boek. Plotseling valt het doek en komt Mabbut terecht in een web van intriges en manipulatie.

Onvervulde idealen

'De Waarheid' is een vlot geschreven boek en zit boordevol gevatte humor. Michael Palin gebruikt zijn jarenlange reiservaringen in de mooie beschrijvingen van het Indische landschap. Het is eveneens een maatschappijkritiek die de milieuproblematiek en de teloorgang van onafhankelijke verslaggeving in de kijker plaatst.

Palin beschrijft hoe mensen die sinds honderden jaren op dezelfde traditionele manier hebben geleefd, door een internationaal concern gedwongen worden hun land te verlaten. Door de mijnbouw wordt onder meer het water vervuild en verdwijnen irrigatiekanalen die ganse landbouwgebieden van water voorzien. De bevolking is niet opgewassen tegen deze machtige organisatie en verliest zo haar eigenheid en leefwijze voor het grote geldgewin.

“Kunnen ze tegengehouden worden?” vraagt Mabbut aan één van de actievoerders. “Iedereen doet zijn mond open, iedereen roept, maar daarna krijgt iedereen een school of een huis of een telefoon. Dus doet iedereen niets. Er staat maar één man aan onze kant, mister Keith! Maar één man voor wie Astramex bang is. Dat zult u nog wel zien.”

Hamish Melville geeft de plaatselijke bevolking een stem waarbij deze eenvoudige mensen toch een vuist kunnen maken.

Ik leefde meteen mee met het hoofdpersonage Keith Mabbut. Palin portretteert hem als een geromantiseerde einzelgänger, die in een gedigitaliseerde wereld nog steeds met een blocnote op pad gaat. Hij gaat enthousiast op zoek naar de waarheid achter de figuur van Hamish Melville, maar is vooral op zoek naar zichzelf. Het is een boek over onvervulde idealen en de universele zoektocht naar de waarheid.

Michael Palin, De Waarheid, Ambo/Anthos Uitgevers, Amsterdam, 2012, 336 p.

(op 3 januari 2013 ook verschenen op DeWereldMorgen.be)

Jeugdjaren op papier

The town and the city
Jack Kerouac

Jean-Louis Lebris de Kerouac, beter gekend als Jack Kerouac, was een Amerikaans schrijver. Hij werd geboren in Lowell, Massachusetts op 12 maart 1922. Hij groeide op in een gezin waar de voertaal Frans was en leerde Engels toen hij eenmaal naar school ging. Hij was heel goed in American football en kreeg een beurs aangeboden voor de universiteit.

Kerouac ging naar New York, maar de universiteit interesseerde hem niet zo. Hier leerde hij enkele mensen kennen waarmee hij later de wereld zou rondreizen. Die ervaringen zou hij gebruiken voor zijn romans. Na een blessure en een ruzie met zijn footballcoach, stopte hij met zijn studies en had verschillende baantjes. Hij ging werken voor de Marine tijdens W.O. II en tussen zijn zeereizen door schreef hij in New York aan zijn debuutroman 'The town and the city' dat in 1950 werd uitgebracht. Het boek was geen verkoopsucces, maar gaf hem wel de status van nieuw aankomend talent.

Kerouac wilde het leven van de Amerikaanse reiziger vastleggen en ontwikkelde een spontane stijl van schrijven die de essentie van beweging probeerde vast te leggen in een oneindige stroom van gedachten en observaties. Zijn boek 'On the Road' is hier het beste voorbeeld van. Het volgt de reisavonturen van hem en zijn vrienden doorheen Amerika en Mexico. Hij schreef dit boek in minder dan drie weken op een enorme rol papier van meer dan veertig meter lang. Na publicatie werd het meteen een cultboek bij de Amerikaanse jeugd. Ongewild werd Kerouac van de ene op de andere dag de spreekbuis van een nieuwe generatie. 'The Beat Generation', die zijn levensstijl begon over te nemen, werd aangetrokken tot ontdekkingsreizen en het onbekende. Deze generatie zou uiteindelijk de hippiebeweging van de jaren zestig inspireren.

Op 21 oktober 1969 is Jack Kerouac op zevenenveertigjarige leeftijd overleden aan een hartaanval.

Leven onderweg
In zijn debuutroman 'The town and the city' pent hij zijn jeugdjaren op papier. Het verhaal volgt de familie Martin vanaf de jaren dertig tot vlak na W.O. II. Ze wonen in een klein stadje in het noorden van Amerika. De familie bestaat uit acht kinderen (vijf jongens en drie meisjes) die elk hun weg proberen te vinden in de wereld. Vele van de kinderen verlaten de kleine stad en voelen zich aangetrokken tot het leven van de grote stad. W.O. II rukt de gelukkige familie uit elkaar en het verhaal spits zich vanaf dan toe op de gedesillusioneerde achttienjarige Peter Martin. Hij geeft zijn universiteitsstudies op en wil zijn leven gaan leiden in de pure zin van het woord. Hij voelt zich aangetrokken tot een steeds veranderend Amerika en een wereld die hij zo graag wil ontdekken. Zo begint hij aan zijn leven onderweg:

On a higway on a rainy night in the summer of that year, by glistering waters of a river in a place not far from the lights of a town, among hills and river-bluffs that were like shadows, a big red truck stopped at the one-light junction. Peter Martin, in his black leather jacket, carrying the old canvas bag in which all his poor needments for a long journey were packed, got down from the truck.

"Don't worry about me," he cried, waving. "It's not raining hard at all. See? Just a drizzle, just a little drizzle. I'll be all right."

The driver of the truck, enshrouded in his high cab, sadly called out:"Well, I guess you'll be okay then. Remember what I told you now. Walk a quarter mile down the road , just follow the river, till you get to the railroad overpass. If it starts raining hard you can wait there. Then you come to the red lights at the big junction, and there you'll see the gas stations and the diners, and there's the main highway that'll take you right in. It goes over the bridge. Got that straight? Good luck to you man!" He shifted into gear and lumbered off the highway. And Peter was alone in the rainy night.

He was on the road again, traveling the continent westward, going off to further and further years, alone by the waters of life, alone, looking towards the lights of the river's cape, towards tapers burning warmly in the towns, looking down along the shore in remembrance of the dearness of his father and of all life. The heat-lightning glowed softly in the dark, and crowded treetop shores and wandering waters showed through shrouds of rain. When the railroad trains moaned, and river-winds blew, bringing echoes throught the vale, it was as if a wild hum of voices, the dear voices of everybody he had known, were crying:"Peter, Peter! Where are you going, Peter?" And a big soft gust of rain came down. He put up the collar of his jacket, and bowed his head, and hurried along.

Jack Kerouac, The town and the city, Penguin Books, London, 2000, p. 498-499

Caro Diario: Het Italië van Nanni Moretti

Als er één regisseur is die ik mateloos bewonder dan is het de Italiaan Nanni Moretti en vooral zijn semi-autobiografische film Caro Diario uit 1993. De film bestaat uit een drieluik waarin Moretti op luchtige en humoristische wijze zijn ergernissen en kanttekeningen op de Italiaanse maatschappij deelt in de vorm van een dagboek.

Met de Vespa door Rome

In het eerste deel rijdt Moretti op een Vespa door de buitenwijken van een zomers Rome op ondermeer de muziek van Leonard Cohen’s ‘I’m your man’.  Onderweg verwondert hij zich over de architectuur uit verschillende tijdperken, bestudeert hij de dagelijkse leefpatronen van de inwoners en  geeft hij zijn mening over de hedendaagse cinema uit Hollywood. Je gaat al rijdend mee op de associatieve gedachtegang van Moretti terwijl hij schijnbaar zonder doel de straten doorkruist. De confrontaties zijn bijwijlen bevreemdend en dat is ook zijn bedoeling. Moretti wil het beeld oproepen van een alleenstaande buitenstaander die op onderzoek gaat naar de drijfveer van de dingen die hij onderweg tegenkomt. Zo vraagt hij zich bij buitenkomst van een lokale bioscoop en het zien van de film Henry, portrait of a serial killer af wie hem deze film ooit heeft aangeprezen. In een hilarische scene confronteert hij de filmcriticus met zijn zelfgeschreven recensie.

Op de Eolische eilanden

Moretti reist in het tweede deel samen met een vriend af naar de Eolische eilanden. Daar wil hij in alle rust werken aan ideeën voor een nieuwe film gebaseerd op de gekke krantenartikelen die hij jarenlang heeft bijgehouden. Maar telkens komen ze obstakels tegen die hun rust verstoren en hen noodzaken verder te reizen. Moretti en zijn vriend worden tijdens hun reis geconfronteerd met zichzelf en hun onderdrukte kwelduivels.

In het derde deel keert Moretti terug naar Rome waar hij vruchteloos zoekt naar een remedie voor een onophoudelijke jeuk die hem reeds wekenlang teistert. Hierbij neemt hij de schaamteloze dokterspraktijken op de korrel die hij door eigen ervaring aan den lijve heeft ondervonden.

Verdwenen Italië

Het is duidelijk dat Moretti op nostalgische wijze zoekt naar een verdwenen Italië. Hij is een beginnende veertiger die zichzelf en zijn gedachtegoed trouw bleef terwijl Italië verderging. Van het verroeste gedenkteken op de plaats waar Pausolini vermoord werd, over de teloorgang van het buurtleven in bepaalde wijken door misleidende mediaberichten, tot zijn eigen leeftijdsgenoten die zich onzeker en schuldig door het leven verplaatsen. De film voelt echter nooit te zwaar aan door de relativerende en humoristische kwinkslagen die Moretti in de film verwerkt. Zo verwoordt hij via zijn dagboek op intieme wijze de stem van een ‘laatste’ authentieke overblijver van een voorbije generatie.

Filmfragment

20 jaar Herman Van Veen: In vogelvlucht

Bij Herman Van Veen zal ik altijd denken aan het moment waarop mijn vader voor het eerst deze plaat oplegde. Ze leek wel volledig te kloppen met mijn onbezorgde jeugd van toen. Prachtige, ingetogen luisterliedjes die zich afspeelden in het salon van een oud herenhuis waar we toen woonden. Ze deden me wegdromen naar een wereld waarvan ik vermoedde dat hij groter moest zijn dan de plaatsen die ik kende. Een stem met een verhaal klonk uit krakende boxen. Later kwam er wat stof op de plaat en werd ze minder afgespeeld. Tot ze voorgoed in de hoes bleef steken. Vandaag leg ik 'In Vogelvlucht' op. De naald raakt de plaat, begint te spelen en enkele toeren later klinkt Herman Van Veen als vanouds. Elk liedje onthult een andere kleine atmosfeer. De boodschap is begrepen.

Tragiek versus mystiek

Land van beloften, vrouwen onder de islam

August Thiry

In ‘Land van beloften, vrouwen onder de islam’ kruipt August Thiry in de huid van de 'Lonesome traveler'. Zijn reis start in Batoemi aan de Georgische kust, loopt met een omweg via Iran verder langs Midjat in Zuidoost-Turkije en brengt hem uiteindelijk naar de Pakistaanse hoogten van het mystieke Hunza. Gebieden die op het eerste gezicht niets met elkaar gemeen hebben, maar schijn bedriegt. In drie verhalen vertelt Thiry de tragische lotgevallen van mensen die, geconfronteerd met culturele en maatschappelijke veranderingen, een onzekere toekomst tegemoet treden.

In ‘De Kleurenmenger van Batoemi’ hoopt Thiry het nostalgische Batoemi van Paustovski terug te vinden. De Russische schrijver leefde aan het begin van de vorige eeuw in deze kustplaats. Wat hij te zien krijgt is echter minder fraai. Van de vergane glorie onder het communistische regime blijft maar weinig over. Samen met de weduwe Warda zwerft hij door de straten van het troosteloze Batoemi en leert haar verhaal kennen. Het wedervaren van een gepensioneerde vrouw die dapper haar mannetje probeert te staan in het door corruptie geplaagde Batoemi waar niets meer is wat het ooit was.

‘Shlemans wrok’ brengt Thiry bij de Assyrische beweging Beth Nahrin die strijden voor een eigen identiteit in het Midden-Oosten. Hoe de uitgeweken zakenman Shleman alles opgeeft in Zwitserland na die ene dramatische gebeurtenis in zijn leven. Vanaf die dag zet hij zich dagelijks in voor een autonome Assyrische staat vanuit de Iraanse hoofdstad Teheran. Dit samen met de jonge Ilona. Zij kan als vrijgevochten vrouw van Asyrische afkomst maar moeilijk aarden in het fundamentalistische Iran. Het geluk van haar moeder die een zangcarrière over de landsgrenzen uitbouwde, heeft ze niet gehad. Stilaan ontvouwt Thiry het geheim van Shleman.

In ‘Het been van de draak’ probeert Thiry het Hunza van de Vlaamse Marjan te ontdekken. Zij begon in de bergvlakten van Noord-Pakistan een nieuw leven met haar man Hakim. De droom sloeg al snel om in een nachtmerrie nadat hun eerstgeborene een meisje bleek te zijn. Gedesillusioneerd door aloude islamtradities vluchtte ze terug naar België. Thiry doet haar heenreis nog één keer over.

August Thiry neemt je mee op een reis vol lyrische plaatsbeschrijvingen, mijmering en zelfbeschouwing. Met de nodige vooraf opgedane kennis trekt hij steeds weer de hort op. Deze weetjes laat hij doorheen het boek meermaals in watervallen op je los. Dat kan in het begin een beetje storend overkomen, maar geleidelijk wen je daar aan. Bovenal probeert Thiry zijn eigen waarheid te destilleren uit de vele indrukken die hij te verwerken krijgt. Hij is zoals hij het zelf verwoordt “de anonieme passant die alle tijd van de wereld heeft om het onbekende binnenland van de vertellers te exploreren.” Je gaat op reis met de eigenzinnige, koppige gedachtegang van de kritische onderzoeksjournalist. Alles wordt vanuit diens oogpunt beleefd.

‘Land van beloften, vrouwen onder de islam’ is reisliteratuur voor lezers die houden van de melancholische, lyrische schrijfstijl die August Thiry zichzelf eigen heeft gemaakt. Diegenen die houden van avontuurlijk reizen en graag de vooraf uitgestippelde routes verlaten. Een voorliefde voor de islamitische cultuur en het oosten is daarbij een voordeel maar zeker geen must. Een gezonde dosis interesse voor menselijke verhalen en een reeks historische feiten op de achtergrond des te meer.

Het perfecte boek om in gedachten op reis te gaan of voor de globetrotter die na het lezen zelf op pad gaat. Zo wordt de traditie van de 'Lonesome traveler' voortgezet en in ere gehouden.